Emotionele intelligentie
Emotionele intelligentie helpt je om nog meer de beste versie van jezelf te worden. En om te weten of je je emotionele intelligentie kan opkrikken, moeten we uiteraard kijken naar wat emotionele intelligentie precies is. Volgens Peter Salavoy en John Mayer bestaat emotionele intelligentie uit de volgende drie componenten.
Wat is emotionele intelligentie?
Eerst en vooral is emotionele intelligentie het herkennen, begrijpen en beheersen van je eigen gevoelens. Dat lijkt eenvoudig, maar voor veel mensen is het een levenslange taak om goed naar hun eigen emoties te luisteren en de ware betekenis ervan te achterhalen. In praktijk: ben je boos op een collega omdat ze de baan niet doet zoals jij het in gedachten had, of ben je in realiteit gewoon bang dat jij je baan zal kwijtraken?
Een tweede belangrijke punt bij emotionele intelligentie is uiteraard het herkennen, begrijpen en beheersen van andere mensen hun gevoelens. Zo is het voorbeeld van de collega opnieuw bruikbaar. Misschien is het voor je collega’s belangrijk dat zij erkend worden in hun zelfstandig functioneren en uiten ze dat door hun eigen methodes uit te werken. Mogelijk zijn ze het gewoon niet eens met jouw methode of misschien is er een communicatiefout gebeurd. Dat verschil herkennen en begrijpen is cruciaal voor teamwork.
Maar er is ook nog een derde component aan emotionele intelligentie: je moet de twee eerste elementen ook in de praktijk kunnen omzetten. Volgens Peter Salavoy en john Mayer, de bedenkers van het concept EQ, doe je dat door je bewust te zijn van het feit dat ons gedrag gestuurd wordt door onze emoties, zowel positief als negatief. We moeten dan ook leren hoe we omgaan met die emoties, die van ons zelf en anderen, zeker als we onder druk staan.
- Empathie
Empathie heb je natuurlijk nodig als je ook wil begrijpen hoe de ander zich voelt. Maar wat is empathie precies? Volgens Connors is empathie “de capaciteit om te begrijpen wat een ander persoon ervaart vanuit hun referentiekader. Met andere woorden: je kan jezelf in iemand anders zijn positie plaatsen.” Dat lijkt een goede samenvatting van het basisidee.Maar volgens het Greater Good Science Center in Berkely zijn er twee soorten empathie. Affectieve empathie zijn de gevoelens die we krijgen als respons op andere emoties. Zo zal je grof zijn naar iemand die ook brutaal is naar jou. Je kan ook gestresseerd raken als iemand angstig is. Maar er is ook zoiets als cognitieve empathie, volgens Berkely is dat het innemen van een ander zijn perspectief. Dan ga je je inleven in een ander zijn emotie: je vraagt je af hoe het komt dat deze mensen reageren zoals ze dat doen, omdat je jezelf voorstelt in hun situatie. Daar komt uiteraard veel emotionele intelligentie uit voort.
Volgens Connors kan empathie aangeleerd worden, je leert het meest uit ervaring. De truc is om jouw gevoelens op andere mensen hun perspectief te onthouden. Schrijf deze gevoelens uit, in een dagboek bijvoorbeeld, analiseer ze en bekijk hoe je zelf zou willen behandeld worden als je zelf in deze situatie zou terechtkomen.
- Zelfbewustzijn
Zelfbewustzijn is de kunst van jezelf begrijpen, herkennen welke stimuli dagelijks op je afkomen en je dan voorbereiden op hoe je zal reageren. Dat is zowel proactief als reactief. Zelfbewustzijn is een reflectie van hoe we onszelf zien en hoe we denken dat anderen ons zien. Dat tweede gedeelte is altijd moeilijker om te analyseren.De sleutel voor extern en intern zelfbewustzijn ligt volgens Connors bij het oprecht op zoek gaan naar kritiek en feedback. Vragen wat er scheelt in plaats van waarom er iets scheelt kan helpen om jezelf beter te zien en daar kan je alleen maar van bijleren. Met andere woorden: je kan van jezelf weten dat je bijvoorbeeld angstig reageert op snelle feedback. Je kan jezelf dan voorbereiden, voor je naar een vergadering vertrekt.
Zo weet je dat er ongetwijfeld feedback komt. Hoe kan je reageren? Adem je even uit, denk je even na voor je een antwoord formuleert? Dat is intern zelfbewustzijn, maar ook een proactief systeem opzetten. Als er op dat moment ook commentaar komt, kan je terugvallen op die bouwstenen, maar ook reactief zijn. Mocht je echt het gevoel hebben dat je fouten maakt zonder dat je de oorzaak kent, kan je aan een adviseur vragen wat de kernproblemen zijn. Probeer die feedback als een groeimoment zien: wie oprecht om feedback vraagt, zal wellicht een goed en open antwoord krijgen dat je zal vooruithelpen en niet bedoeld is als karakterbrekend commentaar.
- Nieuwsgierigheid
Nieuwsgierigheid is volgens Connors de sleutel tot succes. Wie nieuwsgierig is en steeds wil bijleren en verbeteren, zitten op het pad naar veel empathie en betere vaardigheden. Want wanneer je onverbeterlijk nieuwsgierig bent, dan heb je een passie en wanneer je die passie hebt, dan wil zo veel mogelijk weten en de beste zijn. Je antennes staan recht, zogezegd, over de elementen waar je meer over wil weten.Dat geldt ook voor relaties. Wie de beste teamleader wil zijn, zal zijn emotionele intelligentie willen verbeteren, zal willen weten waarom er bepaalde stukken van de taak niet afraken. Iemand die geïnteresseerd is in de reden waarom taken niet afraken, vaak door leden van je team die ook niet weten hoe ze de problemen moeten communiceren, zal meer succes hebben.
- Een analytische geest
Hetzelfde geldt voor een analytische geest: als je kan analyseren wat je emoties met je doen, kan je ook een betere emotionele intelligentie opbouwen. De meest emotioneel intelligente en resolute mensen zijn volgens Connors diepe denkers die alle nieuwe informatie analyseren en verwerken. Maar, belangrijk, ze verwerken ook oude informatie en gewoontes om te zien of er manieren zijn waarop ze die kunnen verbeteren.Een praktisch voorbeeld: als je op kantoor gestalkt wordt door een collega die je steeds dezelfde vragen komt stellen, dan zijn er enkele manieren waarop je kan reageren. Je kan boos de deur dichtslaan of je kan het altijd opnieuw uitleggen. Wie de situatie analyseert, kan ook tot andere conclusies komen: misschien is het handiger om even samen te zitten met de collega, of het proces waarnaar hij komt vragen, gewoon op te schrijven.
Mensen met een hoge emotionele intelligentie zijn problemsolvers die zich afvragen waarom een probleem zich blijft voortdoen. Ze vragen zich af waarom ze doen wat ze doen en geven echt om een goed leven leiden. Een analytische geest hebben, kan natuurlijk niet zonder nieuwsgierigheid en veel goesting om processen continu te verbeteren. Ze blijven altijd openstaan voor nieuwe ideeën, ook om zichzelf te verbeteren.
- Geloof
Voor je gaat steigeren, hoewel geloof in de religieuze context natuurlijk ook relevant kan zijn (zeker als het over verschillende standpunten begrijpen gaat) is ook ‘geloof’ op zichzelf belangrijk in het ontwikkelen van emotionele intelligentie. Een belangrijke component van zelfcontrole is namelijk de kracht van het geloof in jezelf, zowel in het heden, het verleden als de toekomst. Geloven dat de mensen en dingen in je leven er zijn voor een reden en dat alles uiteindelijk goed komt (zelfs als het niet is op de manier die je in gedachten had) is belangrijk voor je emotionele stabiliteit.Geloof op zichzelf is natuurlijk niet genoeg, je moet ook actie ondernemen. Maar als je geloof combineert met sterke waarden zoals hard werken, doorzetten en een positieve attitude, dan heb je de fundamenten gelegd voor succes. Elke grote leider gebruikt volgens Connors één of andere vorm van geloof, op een praktische manier, emotioneel, maar ook spiritueel.
Hoe los je dat op? Natuurlijk is bidden de logische weg voor zij die gelovig zijn. Maar ook mindfulness, meditatie en een paar momenten per dag nemen om echt bewust van jezelf te worden, zouden je meer zelfvertrouwen moeten geven. Niet alleen in hoe je nu functioneert, maar je geeft ook vertrouwen naar de persoon die je wil worden. Door er ook vertrouwen in te hebben dat alles wel goedkomt als er iets verkeerd gaat, wordt je niet alleen beter en assertiever, je wordt ook gelukkiger.
- Het verschil kunnen maken tussen wat je wil en wat je nodig hebt
De emotioneel intelligente mens is in staat om een verschil te maken tussen wat ze nodig hebben en dingen die ze willen, die leuk zijn om te hebben. Wat je nodig hebt, vaak voorgesteld door de behoeftepiramide van Abraham Maslow, staat onderaan op de lijst, omdat het je fundamenten zijn. Het zijn basisdingen, zoals onderdak, voeding, veiligheid. Zodra die behoeften vervuld zijn, kunnen we naar het volgende niveau.Dingen die we willen, waar we eigenlijk zonder kunnen, zoals een nieuwe iPhone, elke dag uit eten gaan of het nieuwste model wagen zijn niet nodig. We hebben ze niet nodig om te overleven, maar het zijn verlangens die we zelf hebben of die door de maatschappij opgelegd worden. Emotionele intelligentie is ook het onderscheid kunnen maken. Denk dus na: wat zijn de dingen die ik nodig heb om te overleven? Wat heb ik nodig om een fijn leven te hebben en wat is eigenlijk allemaal surplus.
- Passie
Het is een dooddoener, maar wie goed leiding wil geven, moet passie hebben. Veel emotionele intelligentie heb je niet nodig om te begrijpen dat wie zijn team wil aansturen en ook bij hen enthousiasme wil ontsteken, zelf liefst veel zin heeft in het project. Dat geldt trouwens voor alle projecten in je leven, passie en drive zijn aanstekelijk.Passie is dat je-ne-sais-quoi dat je pas herkent als het aan het gebeuren is, bij jezelf en bij anderen. Het is instinct, drive, ambitie en motivatie voor een onderwerp of voor iemand. De positieve energie die je uitstraalt, voedt en inspireert je mensen en zo blijft een project ook verdergaan. Het is ook geen geheim dat emotioneel intelligente mensen gepassioneerd zijn en bereid zijn om door te zetten.
- Optimisme
Ben jij iemand die het glas altijd hal-leeg ziet? Nochtans zijn emotioneel intelligente mensen net bereid om het leven positief te bekijken. Zodra de basisvoorwaarden voldaan zijn (zie ook punt zes), zijn zij aan het nadenken over hoe de positieve punten nog beter kunnen en de negatieve punten naar sterktes kunnen worden omgedraaid.Als je je mogelijkheden wil uitbreiden, je relaties wil verbeteren en helder en constructief wil kunnen nadenken, dan ben je dus beter af met een positieve attitude. Er zijn namelijk genoeg elementen die we niet kunnen controleren, zoals het gedrag van anderen. Maar van alles wat we wel in de hand hebben, is onze eigen attitude het belangrijkste. Je kan ervoor kiezen om altijd de constructieve kant te nemen. Het is echt zo eenvoudig.
Als we gelukkig zijn, wanneer we positief ingesteld zijn, denken we slimmer na, zijn we gemotiveerder en dus succesvoller, volgens Connors.
- Aanpassingsvermogen
Emotioneel intelligente mensen herkennen de momenten waarop het nodig is om van koers te veranderen, wanneer er verandering nodig is. Dit vermogen om snelle, goede beslissingen te maken die ook positief voor je uitdraaien, heet aanpassingsvermogen. Daarvoor moet je natuurlijk ook weten wanneer je best bij je eerste gevoel blijft of wanneer je ergens anders heen moet.Als een strategie niet werkt, kan je ze evalueren om te proberen determineren of iets anders kan werken. Emotioneel intelligente mensen weten, omdat ze stevig in hun schoenen staan, dat een keuze maken vaak het moeilijkste stuk is. Altijd open-minded blijven, is dus de boodschap, zo is het veel makkelijker om nieuwe stukken in een strategie te steken of een andere manier te kiezen om een probleem te benaderen.
Dat gaat trouwens niet alleen op voor de zakenwereld. Ook in je privéleven zal je regelmatig van idee moeten veranderen of bekijken of een beslissing je gelukkig zal maken of niet. Onthou dat je altijd kan veranderen, je kan altijd opnieuw beginnen. Het is misschien niet altijd de makkelijkste of wijste beslissing of voorzichtig, maar alleen jij kan weten wat de juiste koers is voor jezelf. Begin met alle opties op tafel te leggen, zelfs het ondenkbare.
- De nood om anderen te zien slagen, niet alleen jezelf
Last but not least, emotioneel intelligente mensen zijn geïnteresseerd in het succes van hun collega’s, niet alleen omdat ze daar zelf wel bij varen, maar omdat dat het project ten goede komt. Volgens Connors komt er uit een individualistische kijk op succes alleen maar veel ellende. Emotioneel intelligente mensen snappen dat succes voor de onderdelen van de groep ook vaak succes betekent voor jou.Maar te vaak denken we alleen aan ons zelf en vragen we ons af wat wij uit een situatie kunnen halen. Terwijl je waarschijnlijk net meer kan bereiken als ook je collega’s het goed doen. Op dezelfde manier dat je jezelf succes toewenst, doe je dat dus ook best voor je collega’s. Niet alleen doe je het zelf dan ook beter, het is ook een goede manier om jaloezie tegen te gaan. Dat is ook nergens voor nodig, emotioneel intelligente mensen voelen zich niet bedreigd door andere mensen hun succes.
Als laatste stipt Connors aan dat anderen succes wensen ook goed is voor je eigen passie voor een project. Het focust je namelijk op het bereiken van je volgende doel en laat je goede relaties bouwen met andere mensen. Dat kan alleen maar goed zijn voor je op de lange termijn. Boontje komt om zijn loontje, ook in de positieve zin.
Informatie voor deze blog is verkregen via tijdschrift voor Coaching
